Bijna de helft van de patiënten met hoog VTE-risico krijgt geen adequate profylaxe

Een kwart van alle mensen wereldwijd overlijdt aan de gevolgen van een aandoening die direct is gerelateerd aan trombose. Dit zijn meer mensen dan er opgeteld overlijden aan aids, borstkanker en motorongevallen. In Europa zijn meer dan 500.000 sterfgevallen per jaar gerelateerd aan VTE. Uit onderzoek blijkt dat VTE in veel gevallen te voorkomen is [2]. VTE hangt sterk samen met ziekenhuisopname: het doet zich voornamelijk voor tijdens opname of binnen 90 dagen na ontslag uit het ziekenhuis [3]. VTE zelf leidt jaarlijks tot meer dan 20 miljoen ziekenhuisopnames in de Europese Unie. Het gebruik van anticoagulantia ter preventie van VTE is bewezen effectief en veilig [2].

De voorafgaande ENDORSE-studie

Aan de systematisch review die hieronder wordt beschreven, ging de wereldwijde cross-sectionele ENDORSE studie (Epidemiologic International Day for the Evaluation of Patients at Risk for Venous Thromboembolism in the Acute Hospital Care Setting) vooraf [4]. Uit de enquête gehouden in deze studie bleek dat het percentage opgenomen medische patiënten met een hoog VTE-risico aanzienlijk was, maar dat de profylaxe onder de maat bleef. Bijna 70.000 patiënten uit 32 verschillende landen namen deel aan de studie, waaronder zo’n 38.000 opgenomen medische patiënten. Van deze laatste groep voldeed 42% aan de criteria van de American College of 4 ViatrisConnect Magazine Editie 1 | 2023 Chest Physicians (ACCP) voor een hoog risico op VTE. Toch kreeg slechts 40% van deze hoogrisicogroep adequate tromboseprofylaxe.

Update

Met het doel om recentere data te verkrijgen omtrent het gebruik van tromboseprofylaxe wereldwijd, zijn in 2021 door de World Thrombosis Day steering committee een systematisch review en meta-analyse uitgevoerd van studies die tussen 2010 en 2020 zijn gepubliceerd over dit onderwerp [1]. Deelnemende studies moesten observationele, niet-gerandomiseerde studies of enquêtes zijn, die bovendien vermeldden welke methode werd gehanteerd om het VTE-risico te beoordelen en te bepalen wie tijdens opname en na ontslag tromboseprofylaxe moet krijgen. De onderzoekers includeerden 27 studies uit 20 landen met 137.288 deelnemers in totaal.

Deze verschillen zouden kunnen samenhangen met factoren zoals nationale richtlijnen, zorgstandaarden, bewustwording van het VTE-risico, regionale verschillen in de kans op VTE, en vergoeding. Tussen de diverse modellen om het VTE-risico te bepalen waren geen grote verschillen; het gehanteerde model had dus niet veel invloed op het percentage patiënten dat tromboseprofylaxe kreeg. Wel viel op dat verschillende risicomodellen die op hetzelfde cohort patiënten werden toegepast, resulteerden in verschillende percentages patiënten die het stempel hoog risico kregen [5]. Welke risicomodel wordt gebruikt moet daarom niet alleen afhangen van de algemene parameters, maar ook van specifieke aspecten zoals doelpopulatie, de VTE-prevalentie in die populatie, en algehele acceptatie.

Gemelde contra-indicaties

Van de 27 geïncludeerde studies vermeldden 14 hoe vaak tromboseprofylaxe was gecontra-indiceerd. In alle studies was een actieve bloeding logischerwijs een contra-indicatie. Daarnaast was trombocytopenie de meest voorkomende contra-indicatie, met afkapwaarden die varieerden van <50.000 × 109/L (n = 5), 75.000 × 109/L (n = 1), tot 100.000 × 109/L (n = 2). Een bloedingsstoornis werd in 7 publicaties genoemd als contra-indicatie; terwijl in 5 studies patiënten met nierfalen geen tromboseprofylaxe kregen.

Resultaat nog verre van optimaal

De auteurs concludeerden dat tromboseprofylaxe bij in het ziekenhuis opgenomen medische patiënten wereldwijd nog steeds ver onder de maat is in het licht van de vigerende richtlijnen. Dat slechts 54% van de patiënten met een hoog VTE-risico deze behandeling krijgt, is een resultaat dat ver achterblijft bij de verwachting van de auteurs. De meest genoemde redenen om af te zien van tromboseprofylaxe waren actieve bloeding en een hoog bloedingsrisico. De auteurs erkennen dat er in vergelijking met de eerdere resultaten van de ENDORSE-studie enige vooruitgang is geboekt. De relatieve toename van tromboseprofylaxe tussen 2010 en 2020 kan verschillende oorzaken hebben, waaronder een algemeen toegenomen bewustwording van het grote belang om hoogrisicopatiënten tegen VTE te beschermen.

De zorglast van VTE verkleinen

Wereldwijd kan de zorglast van VTE aanzienlijk worden verkleind, aldus de auteurs, door gevalideerde risicomodellen in de klinische praktijk te implementeren, door tromboseprofylaxe op maat per patiënt aan te bieden, en door te controleren of tromboseprofylaxe daadwerkelijk adequaat wordt voorgeschreven.

Take-home messages

Met ziekenhuisopname geassocieerde VTE is een meestal te voorkomen oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij medische patiënten. Het gebruik van anticoagulantia ter preventie van VTE is bewezen veilig en effectief. Het aantal patiënten met een hoog VTE-risico dat wereldwijd adequate tromboseprofylaxe kreeg, is in de afgelopen jaren gestegen van 40% tot 55%. Dit percentage is nog steeds onbevredigend. Er bestaan geografische verschillen in het gebruik van tromboseprofylaxe, maar ook in Europa en de VS valt nog veel winst te behalen. De zorglast van VTE kan aanzienlijk verkleind worden door gevalideerde risicomodellen te implementeren.

Bekijk hier de video met alle highlights van het onderzoek

Referenties

1. Forgo G, et al. J Thromb Haemost. 2022;20(2):409-21.

2. WTD/subunit of ISTH https://www.worldthrombosisday.org.

3. MacDougall K, et al. J Clin Med. 2020;9(4):1002.

4. Cohen AT, et al. Lancet. 2008;371(9610):387-94.

5. Horner D, et al. BMJ. 2021;373:n1106.

NL-NON-2024-00008